Månad: maj 2012

Saodat Pulkanova

was born in 1973 in the Khatirchin region of Samarkand Province. She graduated from the faculty of philology of Tashkent State University. She worked for Radio Uzbekistan and ”Voice of America”. Several collections of her work have been published. She is now living in Sweden.

The World

This parallel world is unable,
To manipulate me, and so
Tormenting me, even torturing,
It won’t reach its goal, I know.

It lures with a bunch a desires,
And cunning silk overall
But luxury, wealth and passion
Won’t cure my wounded soul.

Тўпловчи ва нашрга тайёрловчи: Фольклоршунос олим Малик Муродов.

Дўмбира тили

Сурхондарёда Эрам дўмбирачи деган бахши ўтган экан. Эрам бахши дўмбирани шундай келтириб чалар эканки, учиб бораётган қуш келиб дўмбира бошига қўнганини ўзи ҳам билмай қолар экан.
Қашқадарёда эса Умбир бахши яшар экан. Умбир бахши ҳам куй чалганда дўмбирасига қушни қўндиргич экан. Кунлардан бир кун Умбир бахшининг қашқа эчкиси йўқолиб қолибди. Бахши у ёқни қараб, бу ёқни қараб эчкисини топа олмабди. Кейин одамлардан фалон тоққа бир сурув мол келган, чўпони дўмбиракаш Эрам бахши деб эшитиб қолибди. Эчкининг йўқолиши баҳона бўлиб-ди. «Қани, тоққа бориб кўрайчи, Эрам бахшиси дўмбирани қандай чаларкин», дебди-да, отига миниб, дўмбирасини қўлига олиб тоққа қараб жўнабди. Сурувга етиб бориб, қўй-эчкиларини яйловга ёйиб дўмбира чалиб ўлтирган чўпонни кўрибди. Эрам шунчалик дўмбира чалаётган эмишки, ҳатто тепасига келиб ўзига қараб турган отлиқ Умбир бахшини ҳам сезмай қолибди. Эрам чалишдан тўхтагач, Умбир бахши:

Умарқул Пўлкан

Самарқандни севмай бўлмас

Қалдирғочнинг қанотидай қайрилди кўп замонлар,
Мард тарихнинг қўлларида синиб кетди камонлар,
Самарқандни асраб қолди, бироқ ишқу имонлар,
Бу дунёда Самарқандни севмай бўлмас, дўстларим.

Самарқанд бу – тўзим билмас мангуликка ҳайкалдир,
Не савдодан сочи оппоқ, она ерга сайқалдир,
Бу кун менинг пешонамга битилган бир зарҳалдир,
Бу дунёда Самарқандни севмай бўлмас, дўстларим.

Тўпловчи ва нашрга тайёрловчи: Фольклоршунос олим Малик Муродов.

Устоздан ўтган шогирд

Шерободда бир дўмбиракаш ўтган экан. Дўмбира чертишда уни олдига тушадиган киши бўлмабди. Дўмбирани шундай чертарканки, уни эшитса сурувдаги қўй-эчкилар ўтламай қоларкан, тоғдаги булбуллар сайрашдан тўхтаркан. Шу дўмбиракашнинг бир шогирди бўлиб,у ҳам дўмбирани қойил-мақом қилиб чаларкан. Кунлардан бир куни дўмбиракаш «Шеробод чўлида бир ҳушрўйқиз бор. Ҳеч кимни ҳоҳламасмиш. Кимда-ким дўмбирани яхши чертиб шартини бажарса, унга тегармиш» деган хабарни эшитиб қолибди. Дўмбиракаш йўлда ҳамроҳ бўларсан деб шогирдини ўзи билан бирга олибди. Дўмбиракаш билан шогирди сўраб-суриштириб Шеробод чўлига етиб бориб, қўй боқиб юрган бир гала қизларнинг устидан чиқиб қолишибди. Қизлардан бири уларнинг чўлга қидириб келиш сабабини сўраган экан дўмбиракаш:

Муҳаммадқул Жонмурод ўғли Пўлкан шоир

(Достондан парча)

Гўрўғлибек Райҳон арабнинг шаҳрини излаб, йўлда жўнаб кета берди. Лекин қайси тарафга боришини ҳам билмайди:

Чоқмоғига қув олди,
Меҳтарга сув олди,
Чоқламайин, Гўрўғли,
Қистади йўлга тушди.
Неча қирлардан ошди,
Ғирот тобга келибди.
Жонивор оғзин очди,
Қўлтиқдан парқин сочди.

Умарқул Пўлкан

(Достондан парча)

Урушнинг даҳшатли кунлари чекинган ғанимнинг бели букилган, қонли кўзидан ёши дув-дув тўкилган олабасир дамлар эди. Аскарларимиз жангларда ғалаба устига ғалабага эришиб, ёвни ўз уяси томон шиддат билан қувиб борарди. Буюк ғалаба кунларига саноқли кунлар қолган эди.
Ҳарбий комиссариатдагилар Аҳадга: ”Урушнинг кўпи кетиб, ози қолди, ёш экансан, колхозингга бориб ишлайвер!” деб уни қайтариб юборишади. Учинчи марта ариза ёзиб келиб ҳам ҳеч иш чиқаролмаган Аҳад ноиложликдан Жизмонсойга қайтиб келиб, ишни бошлаб юборди.
Аҳаднинг ота-бобоси чўпон ўтган эди, узоқ-яқинга донғи кетган эди.

Амирқул Пўлкан

Ҳақиқат

Ўзингдан ўзгага кунинг қолмасин,
Бировлар ҳолингга раҳм қилмасин,
Эзгулик масканин лашкар олмасин,
Ўша чоғ кўзларим тинар Ҳақиқат.

Бахт истаб кимсалар бенаво бўлса,
Камтарга эътибор нораво бўлса,
Мен даво деганим бедаво бўлса,
Ўша чоғ қанотим синар Ҳақиқат.

Умарқул Пўлкан

Жизмон булоғи

Баҳор шамолидай шивирлаб ўйнаб,
Чўпон қиз ўт ёққан чойдишдай қайнаб,
Дилига ишқ тушган йигитдай сўйлаб,
Оқасан жўш уриб Жизмон булоғи.

Оқ чашма, кўк чашма кўркам валлами,
Ўзинг табиатнинг бизга инъоми,
Ўзига муносиб аталмиш номи,
Жизмонсой булоғи, Жизмон булоғи.