Kategori: Крилл алифбосида

Умарқул Пўлкан

Бахшиман

Ўз элимда ўзим бекман, тўраман,
Яхшиларни суйиб жондай кўраман.
Довруғли халқ даврасида юраман,
Халқ мадҳини куйлаб келган бахшиман.

Юртим беҳишт, кўп миллатли, пояли
Ҳар бири ҳам ободликда ҳаёли,
Ҳур инсонлар бунда аҳил, зиёли
Бахт иқболдан сўйлаб келган бахшиман.

Ўзбекистон Ёзувчилар Уюшмасининг аъзоси, бахши шоир Умарқул Пўлкан сулоланинг асосий бўғинидир.1927 йилда таваллуд топган шоир кўз кўриб қулоқ эшитмаган азобу изтиробларни бошдан кечирган. У бир ҳафталик чақолоқлик чоғида онадан етим қолиб, отаси Пўлкан бахши қўлида улғаяди.1942 йилда машҳур бахши Сталин қатоғонига учраб вафот этганидан сўнг, 14 ёшга тўлиб тўлмаган ёш Умарқул ўзини 16 ёшдаман дея расмийлаштириб урушга жўнаб кетади.

Муҳаммадқул Жонмурод ўғли Пўлкан шоир

(Достон)

Шайбонийхон Самарқанднинг Кўктошига миниб ҳаммасини олди. Бобур хондан тушган ўлжани Ўзбекистон, Қозоғистонга тақсим қилиб бўлиб берди. Ҳар уруғнинг ўзидан катта қилиб, бир хилини бек, бир хилини терговчи, бир хилини раис, ўз қўлидан ҳоким қилиб жўнатиб юборди. “Замон-замон Шайбонийхонники” деб жарчи қичқиртиб, подшолик қилиб ёта берсин…
Шайбони одамларга қараб бир сўз айтаяпти:

Худоё кетгай-да юракнинг ғами,
Бу ишлар, ёронлар, хақнинг фармони;
Ипакнинг қадри бежойин ўтди,
Йиғилишинг Самарқанднинг одами.

Ёвга от қўяр Ўзбекистон ботири,
Подшонинг олдига бордир шотири;
Йиғлишинг Самарқанднинг одами,
Менга ўтди шу ипакнинг қадири…

Пўлкан шоир

( Достондан парча)

Замон замонда, бурунги замонда, туркман элинда, Чамбил белинда, Гўрўғли беклик давринда, Гўрўғлининг зўр деб таърифи кетди, зарбаси тошдан ўтди. Қараганни қўрқитди, ушлаганни беркитди. Душманга ҳайбат-сиёсати билан баланд бўп кетди. Ҳар мамлакатни Гўрўғлининг овозаси тутди. Бунда бекор аскар, лашкар йўқ. Қирқ йигит сақлаб, беклик қилиб ётди. Ҳар мамлакатдан йигитлар келиб, унинг хизматида бўлиб, туркман халқи унинг ихтиёрига кириб, шундай беклик даврини суриб ётди.

1927 йилда Фольклоршунос Ҳоди Зарифов “Ҳалқ шоири Муҳаммадқул Жонмурод ўғли Пўлкан ” деган биринчи мақолаларида достончининг ҳаёт йўли устози ва айниқса бахши репертуари ҳақидаги қимматли маълумотларни билдиради.
Муҳаммадқул Жонмурод ўғли ижодини яқиндан ўрганган унинг набираси истеъдодли шоир Амирқул Пўлканов ундан ёзиб олинган “Эрназархон достони борасида қуйидагиларни қайд этган:

“Муҳаммадқул Жонмурод ўғли Пўлкан шоирдан ёзиб олинган “Эрназархон” достони романтик достонларнинг қаҳрамонлик турига мансуб бўлиб, унда Эрназархоннинг қаҳрамонлиги тараннум этилган.