Månad: juni 2012

Амирқул Пўлкан

* * *

Кўп панд едим соддалигимдан,
Бировларга ишондим ортиқ.
Дўстларимга қайда бўлмайин,
Бор йўғимни айладим тортиқ.

Улар бари менга қадрдон,
Кўзларимга кўринар ёниб.
Мен уларнинг ташвиши билан
Гоҳо тунлар чиқдим тўлғониб.

Амирқул Пўлкан

Қизим Саодатга

Қизим, сен гоҳида сўраб қўймайсан,
Айтмасам кўзингда пайдо бўлур ёш.
Юлдузлар тўкилиб кетмасми дейсан,
Узилиб тушмасми, дейсан шу қуёш.
Мен жавоб излайман саволларингга,
Ҳам ҳайрон қоламан ёқамни ушлаб.
Ошкора бирор гап айтмайман сенга,
Хаёлга ботаман лабимни тишлаб.

Қизим, сен гоҳида сўраб қўймайсан,
Айтмасам отангдан кўнглинг қолади.
Дунёнинг устуни қаерда дейсан,

Шарафутдинова Муҳаббат Озодовна

Антик адабиётни ўрганишимиздаги биринчи восита мифологиядир. Антик адабиёти мифология асосида юзага келгандир.
Мифология миф, афсона ва эртакдардан иборат. Буюк адиб Горький мифология халқ бадиий фаолиятининг  алоҳида бадиий устқурмаси, деб кўрсатилган.
Мифология ҳали кишилар онги жуда паст бўлган пайтида юзага келган. Шунинг учун инсонлар ўзлариrа турли туман  худолар яратганлар. Масалан: мифолоrиянинг кўрсатишича, энг аввалги худо Уран, сўнг Гея вужудга келган, буларнинг бирлашувидан Крон, Океан. Рейлар туғилган. Крон билан Peя бирлашувидан яна бошқа худо авлодлари юзага келган, шулардан бири Зевс эди. Зевс катта бўлгач, отасини тахтдан тушириб, ўзи тахтга чиқди. Унинг ҳукмронлигига қарши чиққан худоларни Зевс қаттиқ қўллик  билан бошқаради. Зевс Олимп тоғларида яшовчи худоларнинг Худоси бўлиб қолади. Милоддан илгариги XII асрда вужудга кедган «Иллиада» ва «Одиссея» афсоналарида Зевс булутларни ҳайдовчи худо сифатига тасвирланади.

А.Қодирий номли ЖДПИ ўқитувчиси:
Гулжаҳон Жуманазарова

Фозил шоир достонлари луғатларини тузишдаги тамойиллар ва вазифалар

Ушбу библиография Фольклоршунос олима Зубайда Ҳусайинова томонларидан тузилган бўлиб, у ўзбек халқ бахшиси Муҳаммадқул Жонмурод ўғли Пўлкан шоир ижоди (собиқ совет даврида) қай даражада ўрганилганлигидан далолат беради. Ўйлаймизки бу, Пўлкан шоир адабий меросига қизиққан ва ўрганмоқчи бўлган тадқиқодчилар учун манба сифатида хизмат қилиши мумкин.

Муҳаммадқул Жонмурод ўғли Пўлкан

(Библиография)

Атоқли шоирлар Эргаш Жуманбулбул ўғли, Фозил Йўлдош ўғли билан  бир даврда яшаб, қатор достон куйлаган ва ижод этган шоирлардан бири Муҳамммадқул Жонмурод ўғли Пўлканнинг репертуари ва ижоди доимо ўзбек фольклоршунослиги диққатида бўлган. У етмишдан ортиқ достон билган ва халқ ўртасида куйлаб юрган. Шундан ўттизга яқин достон, ўнлаб шеър ва термалар ёзиб олинган. Пўлкан шоирдан достон ёзиб олиш 1926 йилдан бошланади. Унинг айтган достонлари ҳажм жиҳатидан катта. Ҳаммасини ҳисобга олганда тахминан икки юз автор листдан ортиқ. Ундан ёзиб олинган бир қатор асарлар нашр этилиб ва ўрганилиб келинмоқда. Ушбу библиографияда мавжуд матералларга маълум бир тартиб берилган бўлиб, келажакда янада тўлдирилиши ва мукаммаллаштирилиши лозим.

Болтабой Мамарасулов, Муҳиддин Ҳасанов

Раҳматилла Юсуф ўғли атоқли достончи-қиссахон, қалби кенг улуғ инсон эди

Раҳматилла Юсуф ўғлини болалигимиздан биламиз. Уйи Қоракиссанинг ўртасида бўлиб, яқинидаги бошланғич мактабда ўқиган кезларимизда жуда кўп кўрардик: йирик жуссали, оқ юзли, чиройли киши эди. Уйи доимо гавжум эди. Нафақат қишлоқдошларимиз, балки атрофдаги қишлоқлардан ҳам кишилар кўп келарди. Катта-кичикнинг бари беҳад ҳурмат қиларди, олдидан ҳеч ким саломсиз ўтмасди.

Саодат Пўлканова

(Терма)

Кунларнинг бирида Томди туманидаги овуллардан бирида яшовчи қозоқ аёлларнинг бир нечаси Нуротадаги қариндошларникига тўйга отланишиб, машҳур Қўрғон достончилик мактаби вакилларидан бири Султон момо яшаган қишлоқдан ўтиб қолишибди.Йўл юриб чарчаган аёллар Султон момо уйи яқинидаги, гужум остида нафасларини ростлашибди.Шунда аёллардан бири “биз жуда чарчадик ва жуда ҳам сувга муҳтожмиз.Мен мана бу эшикни қоқиб уй бекасидан сув сўраб кўрсам” деб Султон момо хонадони эшигини қоқибди. Ўша эшик қоққан аёл аслида ширин тилли, момиқ белли, гапга чечан қозоқ бахши аёлларидан бири экан.