Kategorier
Uncategorized Лотин алифбосида Шеърлар

Yorib chiqayotgan bir ildizingman!

Relaterad bild

Zebo Mirzo

VATAN

Ehtimol, o’ldirur bir kuni ko’rlar,
Tomiringda olov qoning bo’laman.
Jonbaxsh quchog’ingga jimgina singgan
Bir halol qurboning bo’laman.

Otamday rozi bo’l,
onamday sevgin,
Men ham senikiman, o’ksik qizingman.
Bag’ringda ming yillik toshlar to’sig’in
Yorib chiqayotgan bir ildizingman!

Hayqirmadim pastu balandda turib
Ammo tola nurddek o’tarkan yodim,
Ko’kka olib uchar ozod Ruhimni
Ko’ksimni qilichday kesgan faryodim!..

Kategorier
Uncategorized Жаҳон халқлари фольклори Крилл алифбосида

Jabbor Eshonqul. Folklorda tush ta’biri

Жаббор Эшонқул

ФОЛЬКЛОРДА ТУШ ТАЛҚИНИ

2.1. ТУШ ВА МИФ МУНОСАБАТИ

Жаҳон фольклоршунослигида халқ оғзаки ижодини ўрганувчи кўплаб мактаблар мавжуд бўлиб, улар фольклоршуносликнинг у ёки бу томонини қамраб олади. Сўнгги икки асрда «Ритуализм ва функционализм», «Француз социологик мактаби», «Структурализм», «Символик назария», «Рус мифшунослик мактаби» каби мактаблар пайдо бўлди ва бу оқимларнинг ҳар бири фольклорга ўзига хос ёндашиши, олдига қўйган мақсадлари билан бир-биридан фарқланиб туради. Бироқ ҳеч қайси мактаб ХIХ аср охирида юзага кела бошлаган ва ХХ асрда ўзининг қиёмига етган психоаналитик мактабчалик шов-шувларга сабаб бўлган эмас. Психоаналитик мактаб немис олими И.Бахофеннинг 1861 йилда эълон қилинган «Оналик ҳуқуқи» тадқиқотидан сўнг маълум бир назария сифатида шакллана бошлади ва немис олимлари – В.Вундтнинг «Халқлар руҳияти», «Миф ва дин», З.Фрейднинг «Тотем ва табу», «Туш таъбири» каби асарлари ҳамда К.Юнгнинг тадқиқотларидан сўнг ХХ аср илмида йирик мактаб сифатида шаклланиб бўлди. Асримизнинг йирик файласуфлари – К.Юнг, Э.Фромм, Ж.Кемпбелл, М.Элиаде, В.Одайник, Ж.Хоббек, Э.Сэмоэлс, М.Фордахмлар психоаналитик методнинг турли қирраларини, унинг мифшуносликдаги беқиёс имкониятини кўрсатиб бердилар, натижада аср бошида бу оқимга шунчаки вақтинчалик модернистик оқим сифатида менсимай қараганлар психоаналитиканинг мифшуносликдаги, нафақат мифшунослик, балки фалсафа, эстетика, адабиётшунослик, социолигия, сиёсатшунослик, этика, психология ва санъатдаги ўрнини тан олдилар.

Kategorier
Адабиётшунослик Крилл алифбосида

”Ўтмишдан эртаклар” қиссасининг юраги

Саъдулло Қуронов

Ёзувчи янги бир асар яратаркан, идеалидаги ўқувчи билан ”мулоқотда” бўлади. Муаллиф асарнинг ўқувчига таъсири юзасидан атрофдан нусха кўчирмайди, аксинча, уни ўз тафаккурида қайта ишлайди, мақсад ва ғояларига тўйинтиради. Асар сюжети шундай бўлсинки, ўқувчи ундан зерикмасин, воқеалар шундай кетма-кетликда берилсинки, асар моҳиятини ўқувчи тўла англаб етсин. Ҳеч қандай ортиқча воқеа, ортиқча деталь бўлмасин, уларнинг бари асар композициясини ҳосил қилишда иштирок этсин.

Абдулла Қаҳҳорнинг ўтмиш ҳаётидан сўзловчи ”Ўтмишдан эртаклар” қиссаси адиб ижодий камолотининг маҳсули бўлгани ҳолда, унинг сюжети, ҳикояларнинг тутган ўрни, асар қаҳрамонлари ўта моҳирлик билан келтирилганки, улар ёзувчи мақсади, асар қурилиши учун тўла хизмат қила олади.

А. Қаҳҳор воқеликни бир неча мустақил сюжетга эга бўлган ҳикоялардан фойдаланиб тасвирлайди. Адиб асарни ёзаркан, унинг мақсади қолоқ, ўз-ўзига чоҳ қазиётган халқ тасвирини яратиш ва бунинг аянчли оқибатидан келиб чиқиб, хулоса чиқариш эди. Ёзувчи ўз мақсади йўлида жамиятни бир қанча типдаги образлар орқали барпо этади.

Kategorier
Крилл алифбосида Мақолалар

Хусуматнинг сурати

Умида Абдуазимова ижодидан

-Менинг юрагим ёниб кетаяпти. Бу ёнғинни ўчиришга қурбим етмаяпти. Чунки хотира ҳамма вақт ҳам оёққа туравермас экан.

Нега одамлар бир-бирларининг бошига турли балоларни солишади? Кўнгилнинг ёп-ёруғ кўчаларига зулмат бостиришади? Ахир улар эмасми, оламни давом эттирувчилар? Нега унда бир-бирларига чоҳ қазийдилар? Улар сабаб, охири кўринмас замин шу қадар торми?

Қабристонда ётар одамлар,

Кундузларин алмашиб тунга.

Келмадилар, йўқ, келтирдилар,

Одамларни одамлар бунга!, деб шеърлар ёзаман, шуларни ўйлаб ўзим ўзимдан озаман…

Kategorier
Крилл алифбосида Шеърлар

Ижодкор мухлисдан мактуб

Салом, Саодат опа!

Мактубингизни олдим. Эътиборингиз учун ташаккур!
Хатингиздан анча олдин,чамаси бир-икки ой бурун “наззора” сўзининг маъносини билувдим. Шундаям, жавоб йўллаганингиздан хурсандман. Яна, мухлису китобхонга эътиборчил одамлар борлигидан суюндим.
Очиғи, швед адабиёти (аслият) дан таржима қилиб хайрли ишни бошлабсиз. Ҳавасим келди. Бир-икки таржималарингизни архивимга олиб қўйдим.
Имкони бўлса, шведларнинг табиати, характери, тоғлари, боғлари, кўллари, дарёлари, адирлари, қўйингки, бутун тийнати акс этган прозаларни ўзбекчалаштирсангиз зўр иш бўларди! Худди канадалик шотланд адиб Эрнест Сетон-Томпсонни Тоғай Мурод ўзбек болаларига содда ва равон таржима қилиб бергани каби.
Жавобингизда “Шеърга қизиқишингизга қараганда шеър ёзиб турсангиз керак, жўнатинг” дебсиз. Лутфингизга лойиқми, йўқми, ишқилиб бир-иккита қораламаларимни жўнатаяпман.
Хато ва қусурлари учраса олдиндан узр сўрайман.

Самимий ҳурмат билан укангиз Анвар (Суюнов).

Тун манзараси

Оқшом чўка бошлар, жунжикади эт.
Ҳоким бўлиб кезар музлар нафаси,
Умрдан ҳам ўтди бир саҳфа, бир бет,
Бир кунлик ғурбатнинг ўчмоқда саси.

Мов мушук тинчиди, итлар ухлади.
Тун забтига олди кўҳна дарёни,
Унда ташвишлар ҳам сокин оқади,
Аллалаган каби телба дунёни.

Kategorier
Крилл алифбосида Мақолалар

“Алпомиш” достонида сюжет конфликтлари

Саъдулло Қуронов

“Алпомиш” достони қаҳрамонлик эпоси эканлиги барчамизга маълум. Халқ оғзаки ижоди намуналарида воқеликнинг жуда муболағали тасвири ва қаҳрамонларга муносабатда ҳаёт ҳақиқатига зидликни кузатиб келганмиз.“Алпомиш” достони ҳам муболағавийликда бошқа достонлардан қолишмайди. Аммо асардаги ижтимоий муносабатларни кузатадиган бўлсак, асар воқелигининг оддий хаётий турмушга нақадар яқинлигини англаймиз. Бу хусусиятни биз сюжетнинг динамик ривожини таминлаб турувчи конфликтларда яққол кузатамиз.Асарнинг илк конфликтини олайлик: Бойбўри ва Бойсари тўйга боради. Тўйда уларни иззат-икром билан меҳмон қилишмайди. Сабаби уларнинг фарзанди бўлмай, халқ уларнинг тўй-тамоша қилиб бу хурматни, нозу неъматларни қайтаришига ишонмайди. Бу асардаги биринчи конфликт бўлиб, сюжетдаги барча воқеликнинг бошланиш омили ҳисобланади. Тўйда Бойбўри ва Бойсарибийларга бўлган муносабат ҳечам суний эмас, аксинча кишиларнинг муносабатида тез-тез кўзга ташланувчи табиий ҳодисадир.

Kategorier
Халқ бахшилари

Сибизға оҳанглари – Сойқон Хидиралиев


Melodys of Sibizga. Soyqon Khidiraliyev. by Uzbekmusic

Kategorier
Шеърлар

Фақат Ҳақдир дилга таскин…

Саодат Пўлканова

Ушбу шеърлар Қозоғистонда нашр этиладиган ”Туркистон тонгги” газетасининг 7- чи сонида чоп этилди.Фурсатдан фойдаланиб, муҳаририят жамоасига ўз миннатдорчилигимни билдираман.Ҳурмат билан муаллиф.

ДУНЁ

Бу дунё бир аросатлиғ,
Мани дилим ром этолмас.
Солиб бошға кўп балолиғ,
Валеъ мақсада элтолмас.

Кимҳобдин ҳийло кийғузиб,
Нафс чаманиға юрғузиб.
Бу дила зардоб тўлғузуб,
Лек малҳаму жон ўлмас.

Kategorier
Шеърлар

Тўхта,эй йўловчи,сенга арзим бор

Эшқобил Шукур

«Алпомиш» оҳангларида

(Нормурод акага)

Намозшомда гулдай сўлган тарзим бор,
Тўхта, эй йўловчи, сенга арзим бор.
Орбонглаган от бошида дардим бор,
Кўнглим куйган, куйганлардан қарзим бор,
Куйиб-куйиб суйганларга арзим бор.

Сендан, мендан даврон ўтди, тўражон,
Бир майдонда майдон ўтди, тўражон,
Кул кулбадан султон ўтди, тўражон,
Гул гулбадан гирён ўтди, тўражон,
Намозшомда гулдай сўлган тарзим бор,
Тўхта, эй йўловчи, сенга арзим бор.

Kategorier
Халқ бахшилари

Алпомиш достонидан парча – Бахшиқул бахши


Epos "Alpomish" (2nd part of passage)… by Uzbekmusic